σκαλμός

(I)

ο, ΝΜΑ, και σκαρμός, Ν

ναυτ. μικρή κυλινδρική ράβδος από ξύλο ή μέταλλο, στερεωμένη κατακόρυφα στην κουπαστή βάρκας, στο ελεύθερο άνω άκρο τής οποίας προσδένεται με τροπωτήρα το κουπί

νεοελλ.

1. ζωολ. κοινή ονομασία τού ψαριού Synodus saurus

2. φρ. α) «δίκρανος [ή δικρανωτός] σκαλμός»

ναυτ. μεταλλικός σκαλμός τού οποίου το άνω άκρο, που εξέχει, καταλήγει σε διχάλα μέσα στην οποία στηρίζεται και περιστρέφεται το κουπί κατά την κωπηλασία

β) «σκαρμοί τής πόστας»

ναυτ. οι σταμίνες πλοίου

αρχ.

φρ. «σκαλμὸς θρανίτης» — κάθισμα ερετών, κωπηλατών.

[ΕΤΥΜΟΛ. Όρος που αναφέρεται στην τεχνική κατασκευής τών κουπιών και έχει σχηματιστεί από τη συνεσταλμένη βαθμίδα *skl- τής ΙΕ ρίζας *(s)kel- «κόβω» (βλ. και λ. σκάλλω) με κατάλ. -μός. Η λ. φαίνεται να συνδέεται με τ. άλλων γλωσσών που δηλώνουν, επίσης, εργαλεία

πρβλ. αρχ. νορβ. skalm «αιχμή δικράνου», ολλ. schalm «λεπτή σανίδα», αγγλ. helm «λαβή πηδαλίου». Ο νεοελλ. τ. σκαρμός με ανομοιωτική τροπή τού -λ- σε -ρ-].

————————

(II)

ὁ, Α [σκάλλω]

το σκάλισμα.